“Powołanie świętego Mateusza” (wł. “La Vocazione di San Matteo”) to jedno z najsłynniejszych dzieł włoskiego malarza Caravaggia, namalowane w latach 1599-1600. Obraz znajduje się w kaplicy Contarelli w kościele San Luigi dei Francesi w Rzymie.
Opis obrazu:
Obraz przedstawia moment, w którym Jezus Chrystus powołuje Mateusza, celnika, aby stał się jego uczniem. Scena rozgrywa się w ciemnym, prostym wnętrzu, prawdopodobnie w gospodzie lub miejscu pracy Mateusza. Jest to miejsce codziennego życia, a nie przestrzeń sakralna, co w tamtych czasach było innowacyjne.
Postacie:
- Jezus Chrystus: Znajduje się po prawej stronie obrazu, stoi obok świętego Piotra. Jego postać jest częściowo zacieniona, co potęguje efekt dramatyzmu. Jezus wyciąga rękę w kierunku Mateusza w charakterystycznym geście powołania, przypominającym gest stwórcy z fresku Michała Anioła “Stworzenie Adama” z Kaplicy Sykstyńskiej.
- Święty Mateusz: Siedzi po lewej stronie, w grupie mężczyzn, którzy liczą pieniądze. Mateusz, zaskoczony powołaniem, wskazuje na siebie palcem, jakby pytając: “Czy to ja?” Jego wyraz twarzy odzwierciedla zdumienie i niepewność.
- Towarzysze Mateusza: To grupa młodych mężczyzn o świeckim wyglądzie, zajętych liczeniem pieniędzy. Ich ubiór i zachowanie kontrastują z duchowym znaczeniem sceny. Ich reakcje na obecność Jezusa są różne, od całkowitego zignorowania, po zaciekawienie.
Światło i cień:
Caravaggio jest znany ze swojego mistrzostwa w operowaniu światłem i cieniem (tzw. chiaroscuro). W tym obrazie światło pada z prawej strony, podkreślając twarz Mateusza i dłoń Jezusa. To światło symbolizuje boskie objawienie i łaskę, która dociera do Mateusza, wyrywając go z ciemności grzechu i codzienności.
Kompozycja:
Kompozycja obrazu jest dynamiczna, mimo że scena jest statyczna. Ruch wprowadza gest Chrystusa oraz spojrzenia postaci, które prowadzą widza przez obraz, od Jezusa do Mateusza. Caravaggio rezygnuje z idealizacji, przedstawiając postacie w sposób naturalistyczny, z surowymi rysami twarzy i realistycznymi detalami.
“Powołanie świętego Mateusza” jest dziełem pełnym emocji i głębokiego przekazu teologicznego, które jednocześnie odzwierciedla mistrzostwo Caravaggia w przedstawianiu ludzkiej natury i duchowych przemian.
