„Śmierć Marii” (wł. „La Morte della Vergine”) to obraz Caravaggia, namalowany około 1605-1606 roku, obecnie znajdujący się w Luwrze w Paryżu. Dzieło jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych i dramatycznych przedstawień tematu religijnego w sztuce barokowej.
Opis obrazu:
Obraz przedstawia śmierć Matki Boskiej, jednak Caravaggio podszedł do tematu w sposób niezwykle realistyczny i ludzki, rezygnując z tradycyjnych kanonów religijnych przedstawień.
Postacie:
- Maria: Leży martwa na prostym łożu, jej ciało jest bezwładne, a twarz spokojna, ale wyraźnie martwa. Maria została przedstawiona w sposób naturalistyczny, bez śladów świętości, co wywołało kontrowersje. Według legendy, modelką do postaci Marii miała być topielica wyłowiona z Tybru, co dodaje jeszcze bardziej dramatyzmu i surowości przedstawieniu.
- Apostołowie i Maria Magdalena: Grupa apostołów oraz Maria Magdalena otaczają ciało zmarłej, pogrążeni w głębokim żalu. Postacie są pogrążone w bólu, ich twarze wyrażają smutek i niedowierzanie. Maria Magdalena siedzi na pierwszym planie, twarzą do widza, trzymając głowę w rękach w geście rozpaczy.
Światło i cień:
Caravaggio zastosował tutaj swoją charakterystyczną technikę chiaroscuro, tworząc silne kontrasty między światłem a cieniem. Światło pada z góry i z lewej strony, oświetlając głównie postać Marii i twarze apostołów, co dodatkowo podkreśla dramatyzm sceny.
Kompozycja:
Kompozycja jest prosta, ale bardzo ekspresyjna. Cała scena rozgrywa się w jednym, ciemnym pomieszczeniu, bez zbędnych ozdobników. Ciało Marii znajduje się w centrum, co przyciąga uwagę widza. Wyraz twarzy postaci, ich gesty i sposób ułożenia ciał podkreślają głęboki smutek i powagę chwili.
Odbiór:
Obraz spotkał się z krytyką ze względu na jego zbyt realistyczne i wręcz surowe przedstawienie śmierci Marii, które odbiegało od ówczesnych wyobrażeń o świętości. Był odrzucony przez karmelitów bosych z kościoła Santa Maria della Scala w Rzymie, którzy zamówili ten obraz. Ostatecznie dzieło zostało zakupione przez księcia Mantui, a potem trafiło do kolekcji francuskiej.
„Śmierć Marii” Caravaggia to dzieło, które wyraża głęboki humanizm, przedstawiając Marię jako człowieka, a nie jako istotę boską, co wywołuje silne emocje i kontrowersje.
